صفحه3.....................................................................

مسائل و روابط جنسي در نوجوانان و جوانان (3)

سارا ناصر زاده
پژوهشگر ، روان درمانگر جنسي و مشاور زوجها

----------------------------------------------------------- • مسائل و روابط جنسي در نوجوانان و جوانان (3) ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ مسائل روحي و عاطفي دوران بلوغ سندرم يا نشانگان پيش از عادت ماهانه: به دليل اينکه در حالت طبيعي تمامي خانم هايي که در سن باروري هستند عادت ماهانه را تجربه مي کنند اين قسمت از بحث اين هفته علاوه بر دخترخانم هاي نوجوان مربوط به خانم ها هم مي شود. عادت ماهانه يک فرايند پيچيده است. توضيح ساده آن اين است که براي ايجاد عادت ماهانه هيپوتالاموس در مغز وهيپوفيز هورمون هاي مربوطه را ترشح مي کنند و تقريبا بطور همزمان تخمدانها هم هورمونهاي لازمه را وارد جريان خون مي کنند. در اين دوران جدار رحم که در دوران سيکل ماهانه براي دوران لانه گزيني و باروري آماده شده ريزش مي کند و همين خونريزي عادت ملاهانه را تشکيل مي دهد. در اين زمان هر فردي مي تواند حالت هاي متفاوت جسمي، روحي و يا عاطفي را تجربه کند. در آمريکا از هر 4 نفر دچار يکي از نشانگان اين دوران است و در انگلستان طبق آماري که گرفته شده از هر 3 نفر 1 نفر دچار نشانگان عادت ماهانه است. بخاطر اهميت اين مسئله يک موسسه به نام موسسه ملي نشانگان پيش از عادت ماهانه تاسيس شده که اگر مايل بوديد به زبان انگليسي مطالعه کنيد و بيشتر در اين مورد بدانيد مي توانيد به سايت آنها به آدرس: http://www.pms.org.uk مراجعه کنيد. در ضمن سايت ميو کلينيک در آمريکا هم اطلاعات خوبي را در اين مورد دارد: http://www.mayoclinic.com/health/premenstrual-syndrome/DS00134
عوارض دوران قائدگي مي تواند جسمي باشد مثلا: شامل سردرد، بي خوابي، درد زير دل، حساس شدن و ورم سينه ها، درد عضلات و مفصل ها، بالارفتن جزئي وزن بدليل احتباس مايعات، نفخ ، خستگي و بعضي ها هم به اصطلاح ويار پيدا مي کنند مثلا شکلات مي خورند، و غيره. يا عوارض روحي باشد: مثل: دلشوره، عصبيت، زود رنجي و غيره. بعضي ها هم دچار حواس پرتي مي شوند. مثلا: احساس مي کنند نمي توانند تمرکز کنند يا دست و پا چلفتي شده اند و يا وسايلشان را جا مي گذارند و غيره. بعضي ها هم دچار افسردگي مي شوند. احساس بيهودگي مي کنند، تا کسي چيزي به آنها بگويد زود به گريه مي افتند بخصوص اگر کسي خلاف ميلشان کاري را بکند و دست و دلش به هيچ کاري نمي رود. بعضي از موارد نشانگان هم در فرد وجود دارند و صرفا در اين دوران تشديد مي شوند يا عود مي کنند. مثلا اگر کسي ميگرن داشته باشد در اين دوران شايد سردردش عود کند که معمولا بخاطر افت شديد استروژن است. و يا اگر زمينه افسردگي داشته باشد حالت هاي شديدتري از افسردگي را تجربه کند. در مجموع عوارض پيش از عادت ماهانه معمولا از يک هفته پيش از شروع خونريزي شروع مي شود و چند روز بعد از شروع خونريزي متوقف مي شود. بنابراين مي توان تشخيص داد که ناراحتي که فرد تجربه مي کند مربوط به آن دوران است و يا اينکه مزمن است و بايد توسط پزشک بررسي شود. کاري که خيلي در اين مورد کمک مي کند، داشتن دفتر يادداشت دوران قائدگي است. يعني که فرد يک دفتر دارد و در آن مي نويسد که از يک هفته پيش از شروع عادت ماهانه تا چند روز بعد از شروع خونريزي چه حالت هايي را داشته. مثلا اين بار من هيچ حالتي نداشتم و يا مثلا سر درد داشتم که از دو روز مانده به خونريزي شروع شد و يک روز بعد از آن شديد شد و در روز سوم

خونريزي فروکش کرد . بعضي از اين حالت ها ممکن است فقط يکبار پيش بيايد مثلا شب پيش دير خوابيديد و براي آن سرتان درد گرفته و که اين نشانگان عادت ماهانه نيست. اما اگر يکي از اين حالت ها در حداقل دو عادت ماهانه پيش آمد آنوقت مي شود نتيجه گيري کرد که اين عارضه خاص مربوط به دوران عادت ماهانه بوده. دانستن اين نکات و اينکه فرد بداند که در اين دوران چه حالتي را دارد به او کمک مي کند که کمترين صدمه را به ارتباطاتش با ديگران بزند. مثلا دختر خانمي که مي داند در هنگام عادت ماهانه زودرنج مي شود به کوچکترين چيزي که دوستانش مي گويند با آنها قطع رابطه نمي کند.
آيا درماني يراي نشانگان عادت ماهانه وجود دارد؟ يک سري درمانهايي پيشنهاد شده براي اين نشانگان که برخي از آنها توسط خود فرد مي تواند اجرا بشود و دسته ديگر هم درمانهاي دارويي است که بعضا خود فرد مي تواند استفاده کند و يا بايد به پزشک مراجعه کند تا دوز مناسب دارو دريافت کند. مثلا يکي از ساده ترين درمانهاي پيشنهاد شده کنترل خواب و خوراک فرد است. اگر فرد خواب کافي و عميق داشته باشد بصورتي که زماني که بيدار مي شود احساس سرزندگي کند، اين خواب کافي بوده و اثر مثبتي روي کم کردن ناراحتي هاي اين دوران مي گذارد. خوردن غذاهايي که کربوهيدرات دارند مثلا برنج و نان و سيب زميني بخاطر نشاسته اي که دارند در پژوهش ها مفيد گزارش شده. در ضمن خوردن غذاهاي پر نمک ممکن است باعث جمع شدن آب در بدن بشود که توصيه نمي شوند. نوشيدن مشروبات الکلي و نوشيدني هاي کافئين دار از جمله قهوه و چاي غليظ هم بدليل بر هم زدن تعادل انرژي و اينکه در بعضي ها سبب بي خوابي مي شود توصيه نشده است. نرمش هاي منظم و سبک در اين دوران به جريان خون کمک مي کند و مي تواند از ناراحتي هاي جسمي اين دوران کم کند اما مثلا دراز و نشست و يا نرمشهاي عضلات شکم درد را بعضا بدتر مي کند چون باعث انقباض مضاعف مي شود. در بعضي افراد گذاشتن چراغ مادون قرمز و يا گرم کردن زير شکم درد را تخفيف مي دهد.
تمرينهايي براي آرامش فکر مثل مديتيشن يا مراقبه و يوگا براي بعضي افراد مفيد بوده. براي افرادي که نماز مي خوانند بايد بگويم که چون در اين دوران شما نماز نمي خوانيد منبع آرامش فکري تان را نداريد بنابراين بهتر است که در عرض روز وقتي را براي مراقبه بگذاريد. در برخي موارد هم رفتار درماني به فرد کمک مي کند تا رفتارهاي مخربي را که در اين دوران ممکن است انجام بدهد کنترل کند و يا بعضا تصحيح کند که بعدا احساس پشيماني نکند. با توجه به حالت هايي که فرد دارد و نيازي که دارد درمانهاي دارويي هم پيشنهاد شده از جمله: قرص هاي ويتامين که ترکيبي از ويتامينها و املاح معدني دارند. پيريدوکسين که نوعي از ويتامين B6 است براي بعضي افراد مفيد گزارش شده. در بعضي موارد پزشک قرص هاي ضد بارداري براي افراد تجويز مي کند. از بين اين قرص ها بخصوص آنهايي که ترکيبي هستند يعني استروژن و پروژسترون دارند مفيدترند. داروهاي مسکن و ضدالتهابي غير استروئيدي يا غير هورموني مثل استامينوفن کدئين و يا پروفن هم مفيد بوده اند (همينجا يادآوري کنم که بروفن را با معده خالي نخوريد). داروهاي ضد دلشوره و بعضي از داروهاي ضدافسردگي هم در کم کردن حالت هاي روحي اين دوران موثر شناخته شده اند. مثلا بعضي از پژوهشگران داروهاي ثابت کننده خلق را هم موثر دانسته اند از جمله ليتيوم. در حال حاضر دانشمندان بر روي دارويي کار مي کنند که اميدوارند بتواند حالت هاي روحي دوران عادت ماهانه را درمان کند. تا آن موقع امتحان کردن روش هاي غير دارويي که ضرري ندارد به امتحان کردنش مي ارزد. اين موارد و استفاده از داروهاي ذکر شده براي بعضي ها مفيد بوده و براي بعضي ديگر نبوده اما هر فردي با توجه به شرايطش بايد ببيند که چه چيزي برايش کار ميکند. تصويري که يک فرد نوجوان نسبت به بدنش دارد و اينکه اين تصوير چگونه شکل مي گيرد. معمولا در شکل دادن اين تصوير: اطرافيان، آموزش در مورد اندام هاي بدن و رسانه هاي عمومي موثرترين هستند. معمولا مقايسه اعضايي که مي توان آنها را ديد آنقدر دشوار نيست مثلا اعضايي چون چشم و بيني و غيري. اما در مورد اعضايي از بدن که در دوران بلوغ خيلي تغيير مي کنند و در حدي هم خصوصي هستند که نمي توان براحتي با اعضاي تناسلي بقيه افراد در جامعه مقايسه اش کرد.
افراد ممکن است دچار نگراني هايي بشوند که بخاطر رفعش دست به کارهاي بعضا پرخطر بزنند. که البته اکثر اين موارد هم بي مورد است. يکي از کارهايي که فرد ممکن است بکند اين است که از هر جاي ممکن الگويي بدست بياورد که بتواند خودش را با آن محک بزند تا مطمئن شود که اعضاي تناسلي اش اصطلاحا نرمال است. مخرب ترين و متاسفانه در دسترس ترين منبعي که در اين مورد وجود دارد منابع تجاري اينترنتي و فيلم هاي تجاري هستند که در مورد روابط جنسي ساخته مي شوند. فرد نوجوان لزوما نمي داند که چه هدفي پشت اين فيلم هاست و تنها تصورات اغراق آميز و غلطي را مي بيند که به حدي مي توانند تاثير گذار باشند که افراد اصلا به شک مي افتند که مبادا آنها ناقص الخلقه و غيرعادي هستند. به طور ميانگين پژوهش هاي روانشناختي نشان داده اند که در بين افراد زير 18 سال قسمتي که مربوط به منطق و شناخت است يعني قدرت تصميم گيري، آينده نگري و درک کامل و جامع نسبت به مسائل هنوز در حال شکل گيري است (البته اين رشد تا سن 25 سالگي ادامه دارد) و اينکه افراد نوجوان معمولا هنوز در مرحله شناخت تغييرات بدنشان و ساختن اعتماد به نفس خود هستند بنابراين در اين مرحله رويارويي با چنين اطلاعات مبالغه آميز و نادرستي ميتواند روي اعتماد به نفسشان تا حدي اثر بگذارد که حتي از ايجاد رابطه بترسند. بنابر يافته هاي اين پژوهش ها در کشورهاي مختلف درجات مختلف و سن بندي هاي مختلفي براي فيلم ها، سايت هاي اينترنتي، و کتابها و مجلات در نظر گرفته اند. در اين مورد در برنامه بعدي که ويژه پدران و مادرهاي گرامي است به تفصيل صحبت مي کنم. براساس پژوهش ها افرادي که دوران بلوغ را با موفقيت پشت سر گذاشته اند در اکثر موارد زير مشترک بوده اند: - افرادي که با پدر و مادرو يا يک فرد مشابه مثل پدر و يا مادربزرگ و غيره نزديک بوده اند يعني مي توانستند مشکلات خودشان را با آنها در ميان بگذارند حالا ممکن است لزوما آن مشکل حل نشده باشد اما همين که با يک بزرگتر مسئله را مطرح کرده اند به آنها احساس امنيت داده.
- افرادي که به طور مرتب به مدرسه رفته اند و با دوستان و معلم هاي خود رابطه مثبتي داشته اند. براي آينده شان هدف داشته اند يعني اگر از آنها بپرسيد 5 سال و يا 10 سال از الان خودتان را کجا مي بينيد بتوانند پاسخ واقع گرايانه اي بدهند. فعاليت ورزشي و يا هنري را در کنار درس خود داشته اند که از آن طريق هم اوقات فراغتشان را پر کنند و هم بتوانند احساسات خود را ابزار کنند. - افرادي که اعتقادات معنوي و اخلاقي دارند.اين اعتقادات از اعتقادات مذهبي گرفته تا اعتقادات معنوي و اصول اخلاقي محکم، به هدفمند بودن فرد کمک مي کند و نه گفتن را در برابر خواسته هاي پرخطر دوران نوجواني کم مي کند.

بازگشت.......................................................................